Τα ψυχολογικά οφέλη του αθλητισμού.

Οι ρυθμοί της καθημερινότητας τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αρκετά γρήγοροι έχοντας ως αρχικό στόχο τη βελτίωση των βιοτικών συνθηκών μας.  Ο σύγχρονος όμως τρόπος ζωής έχει επιφέρει και πολλά προβλήματα, όπως είναι διάφορα παθολογικά συμπτώματα, διατροφικές και πολλές ψυχικές διαταραχές ή δυσκολίες.  Ένας από τους παράγοντες επικινδυνότητας που συμβάλλει σε αυτά είναι η μη συμμετοχή μας σε αθλητικές δραστηριότητες. Με άλλα λόγια, παρατηρούμε ότι η φυσική άσκηση απουσιάζει σήμερα από τη ζωή μας .

Η φυσική άσκηση ευνοεί σε μεγάλο βαθμό την ψυχική μας υγεία και επηρεάζει τη διάθεσή μας, ανεξάρτητα από την ηλικία μας. Πρωταρχικός στόχος αυτού του άρθρου είναι να παρουσιάσουμε τις ψυχολογικές αυτές επιδράσεις της άσκησης. Ωστόσο, είναι απαραίτητο να γίνει αναφορά και στα οφέλη από την άποψη της σωματικής υγείας. 

Αρχικά, όταν αναφερόμαστε στον αθλητισμό ή στη φυσική άσκηση, δεν εννοούμε απαραίτητα τους επίλεκτους επαγγελματίες αθλητές. Για να συνειδητοποιήσουμε τα προνόμιά της, αρκεί να εισάγουμε στο πρόγραμμά μας λίγες ώρες την εβδομάδα με γρήγορο περπάτημα, να συμμετέχουμε σε ένα χορευτικό σύλλογο της περιοχής, να κάνουμε ποδήλατο ή να γυμναστούμε στατικά στο σπίτι μας. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να είμαστε σωματικά ενεργοί, χωρίς να μας κοστίσει πολλά χρήματα.

Τα θετικά αποτελέσματα, όσον αφορά στην σωματική μας υγεία, είναι προφανή. Η συστηματική φυσική άσκηση συντελεί στην προαγωγή της υγείας και μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης καρδιοαγγειακών νοσημάτων, υπέρτασης, κάποιων μορφών καρκίνου και του σακχαρώδη διαβήτη. Με την άσκηση διατηρούνται υγιή τα οστά, οι μύες και οι αρθρώσεις. Βελτιώνονται οι λειτουργίες του αναπνευστικού συστήματος και γίνεται καλύτερη πρόσληψη οξυγόνου. Συγχρόνως αυξάνεται ο μεταβολισμός και ελέγχονται καλύτερα τα επίπεδα βάρους.

Σύμφωνα με διάφορες μελέτες που έχουν γίνει σε νέους σχετικά με τα οφέλη του αθλητισμού, η πρωταρχική αιτία, που αναφέρουν οι περισσότεροι για τη συμμετοχή τους, είναι ότι "περνάνε καλά". Είναι γεγονός ότι ο αθλητισμός ψυχαγωγεί τους νέους, προσφέρει κίνητρα εκμάθησης νέων δεξιοτήτων και βελτίωσης των ήδη υπαρχουσών. Συντελεί, επίσης, στην απόκτηση καλής φυσικής κατάστασης, ευεξίας και ικανοποιητικής, για το άτομο, εικόνας του σώματός του. Ακόμη περιλαμβάνει τη συνειδητοποίηση του "ανήκειν" σε μια ομάδα πειθαρχώντας, τη χαρά του συναγωνισμού και της δημιουργίας νέων σχέσεων, προάγοντας, έτσι, την κοινωνικότητα και την αυτογνωσία του.

Κατά παρόμοιο τρόπο επηρεάζεται η ψυχική διάθεση και η ενεργητικότητα και των ενήλικων ατόμων που γυμνάζονται. Έρευνες έχουν αποδείξει  ότι η φυσική δραστηριότητα βελτιώνει την ψυχολογία, μειώνοντας τα επίπεδα άγχους και στρες. Βελτιώνει τις διαταραχές διάθεσης όπως  την κατάθλιψη, τον θυμό και την εξάντληση και  αυξάνει την αυτοπεποίθηση σε συνδυασμό με την βελτίωση της εικόνας του σώματος.

Μια θεωρία σχετική με τα προνόμια της άσκησης υποδεικνύει ότι η άσκηση πυροδοτεί την παραγωγή των ενδορφινών. Αυτά τα φυσικά οπιούχα είναι χημικά παρόμοια με τη μορφίνη. Πιθανότατα παράγονται με σκοπό να ανακουφίσουν φυσιολογικά το σώμα από τον πόνο που αισθάνεται μετά από το σοκ της άσκησης. Οι ειδικοί, στην προσπάθειά τους να διερευνήσουν την πιθανότητα οι ενδορφίνες να βελτιώνουν και τη διάθεση, ανακάλυψαν ότι η άσκηση ενισχύει τη δραστηριότητα στο μετωπιαίο λοβό του εγκεφάλου και τον ιππόκαμπο. Δε γνωρίζουν με ποιον τρόπο ή για ποιο λόγο συμβαίνει αυτό. Μέσα από έρευνες, όμως, που έγιναν σε ζώα βρέθηκε ότι η σωματική άσκηση αυξάνει τα επίπεδα της σεροτονίνης, της ντοπαμίνης και της νορεπινεφρίνης. Αυτοί οι νευροδιαβιβαστές, που εκκρίνονται από τις παραπάνω περιοχές του εγκεφάλου, έχουν συσχετιστεί με την  αύξηση της διάθεσης, με αποτέλεσμα η σωματική άσκηση να θεωρείται συγκρίσιμη με πολλά αντικαταθλιπτικά φάρμακα που έχουν τον ίδιο σκοπό.

Οι πιο σημαντικές πληροφορίες σχετικά με τα οφέλη της άσκησης προέρχονται από τις θεωρίες που εστιάζουν στις έμμεσες επιδράσεις της. Μια ευρέως αποδεκτή άποψη υποστηρίζει ότι η σωματική άσκηση μας προσφέρει μια διέξοδο από τη στρεσογόνο συχνά καθημερινότητα, παρέχοντάς μας χαλάρωση και ηρεμία. Αποτελεί, με άλλα λόγια, μία καλή ευκαιρία για εμάς να εκτονωθούμε και, στη συνέχεια, να τονώσουμε την ψυχική μας υγεία, αναπτύσσοντας μια αίσθηση επάρκειας και αυτοαποτελεσματικότητας. Η προσωπική βελτίωση αλλά και η εκπλήρωση των στόχων για άσκηση, βελτίωση και επίτευξη, αποτελούν εσωτερικούς παράγοντες επιβράβευσης του ατόμου. Οι παράγοντες αυτοί συντελούν στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και της αυτοεκτίμησης.

Μέχρι τότε, σκεφτείτε τη σωματική άσκηση σαν επιλογή, συμπεριλαμβάνοντάς την στον τρόπο ζωής σας, και περιμένετε υπομονετικά να δείτε τις επιδράσεις της. Μπορεί οι λειτουργίες της να μοιάζουν με διεγερτικά και αγχολυτικά φάρμακα, δεν είναι όμως τόσο άμεσα χρονικά αισθητές. Συγχρόνως, αναζητείστε κι άλλες διεξόδους από την καθημερινότητα, που θα μειώσουν τα αισθήματα δυσφορίας που νιώθετε και θα σας "ανεβάσουν" απλά τη διάθεση. Η σωματική άσκηση δε θα πρέπει να είναι για εσάς μονόδρομος, αν θέλετε να απολαύσετε τα οφέλη της στο μέγιστο βαθμό.